Rynek biotechnologiczny od lat zajmuje czołowe miejsce na świecie pod względem wielkości oraz innowacyjności, jednak Polska nie jest kojarzona z tego rodzaju działalnością. Tymczasem w ostatniej dekadzie nastąpił bardzo dynamiczny rozwój rodzimych firm biotechnologicznych działających w obszarze life science (kilka spółek jest już notowanych na giełdzie papierów wartościowych) oraz biopaliw. Zdaniem wielu analityków to właśnie te sektory już niedługo mogą się stać motorami napędowymi naszej gospodarki. Działania służące rozbudowie branży biotechnologicznej wpisują się doskonale w główne założenia Strategii na Rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju przyjętej przez rząd RP w 2017 roku, a przez to liczyć mogą na wsparcie ze strony państwa.
Wyraźnie widoczny jest również wzrost zainteresowania naszym krajem wśród inwestorów zagranicznych. Wiodące koncerny farmaceutyczne utworzyły w Polsce nie tylko zakłady produkcyjne, ale także centra badań klinicznych, działy badań i rozwoju (R&D) oraz ośrodki IT, w których opracowywane są narzędzia informatyczne i bioinformatyczne wykorzystywane do poszukiwania nowych cząsteczek, oraz produkcji i dystrybucji leków. Magnesem dla zagranicznych przedsiębiorców są przede wszystkim wykwalifikowana kadra i bogate zaplecze naukowe oraz stosunkowo niskie koszty pracy.
Rozwój branży biotechnologicznej znajduje odzwierciedlenie w rynku pracy. Liczba ofert sukcesywnie się zwiększa. Dynamika wzrostu zatrudnienia wynosi obecnie blisko dwadzieścia procent i ten trend, jak twierdzą eksperci, będzie się utrzymywał. Należy jednak wziąć pod uwagę, że pracodawcy oprócz wiedzy specjalistycznej z obszaru nauk biologicznych coraz częściej biorą także pod uwagę tzw. kompetencje miękkie kandydatów – łatwość w nawiązywaniu kontaktów z klientami zewnętrznymi, umiejętność pracy w grupie, komunikatywność, swobodę wypowiedzi (zarówno pisemnych jak i ustnych) oraz zdolności menedżerskie przydatne przy zarządzaniu projektami. Już w czasie studiów dobrze jest zatem poświęcić dodatkowy czas na uzyskanie kompetencji tego rodzaju.
Notowany w ostatnim czasie gwałtowny przyrost danych biologicznych będący między innymi wynikiem opracowania nowych, szybkich i niezwykle wydajnych metod sekwencjonowania DNA (ang. Next Generation Sequencing, NGS,) oraz poznawania proteomu, a także coraz większe zainteresowanie medycyną spersonalizowaną sprawiają, że rośnie popyt na bioinformatyków, czyli osoby zaznajomione z programowaniem i statystyką, które nie tylko potrafią gromadzić, porównywać i przetwarzać potężne zbiory danych pochodzących z badań, ale przede wszystkim rozumieją te dane. Warto zwrócić uwagę na ten kierunek również z tego względu, że daje on dużą elastyczność w wyborze przyszłej ścieżki kariery zawodowej.
W przypadku poszukiwania oraz projektowania nowych leków, zarówno w laboratoriach uczelnianych jak i firmach biotechnologicznych, niezmiernie istotną rolę odgrywają obecnie zaawansowane techniki biofizyczne. W zależności od rodzaju pozwalają one określić strukturę przestrzenną białek a także miejsce oraz parametry kinetyczne i termodynamiczne wiązania ligandów i tym samym ustalić, które związki oraz makrocząsteczki współdziałają ze sobą na tyle dobrze, by warto je było poddawać dalszym analizom biologicznym i biochemicznym na poziomie komórek a następnie całego organizmu. Dodatkowym narzędziem, wykorzystywanym na wczesnym etapie poszukiwania/projektowania leków jest modelowanie molekularne, czyli przewidywania właściwości cząsteczek na podstaw obliczeń przeprowadzonych in silico – z użyciem odpowiednich programów komputerowych. Ze względu na interdyscyplinarny charakter studiów (dobrą znajomość zarówno zjawisk fizycznych, leżących u podstaw wspomnianych wyżej technik jak i procesów zachodzących w żywych organizmach) szczególnie cenieni w tym obszarze są absolwenci biofizyki.
Praca w firmie farmaceutycznej lub biotechnologicznej to oczywiście tylko jedna z wielu możliwości stojących przed tymi, którzy ukończyli interdyscyplinarne kierunki biologiczne. Dla części osób naturalnym wyborem jest kontynuowanie nauki i zdobywanie specjalistycznych umiejętności na studiach doktoranckich, a następnie działalność naukowa w ośrodku akademickim lub instytucie badawczym. Dzięki pozytywnym zmianom jakie zaszły w szkolnictwie wyższym oraz w sposobie finansowania polskiej nauki ambitni młodzi ludzie stojący na progu kariery mają obecnie znacznie większe możliwości na pozyskanie środków na prowadzenie własnych eksperymentów, zbudowanie dorobku oraz uzyskanie naukowej autonomii. Sprzyjają temu liczne inicjatywy Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Narodowego Centrum Nauki oraz Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, m.in. konkursy na projekty badawcze skierowane do studentów (Diamentowy Grant) oraz osób, które nie posiadają jeszcze stopnia doktora (Preludium), jak również programy stypendialne dla wybitnych młodych uczonych (START, Nagroda Ministra NiSW). Nowe możliwości znalezienia pracy na uczelniach wyższych wiążą się także z rosnącymi nakładami finansowymi na badania, czemu towarzyszy zwiększenie zapotrzebowania na wykonawców projektów.
Przedstawione powyżej dane napawają optymizmem i pozwalają wierzyć, że coraz większa grupa absolwentów będzie miała możliwość podjęcia w kraju pracy zgodnej z uzyskanym wykształceniem, a obserwowany dotychczas „drenaż mózgów” ulegnie zahamowaniu. Niezmiennie jednak przy wyborze miejsca studiowania warto brać pod uwagę uczelnie oferujące wysoką jakość nauczania, interesujące programy, dostęp do nowoczesnej aparatury badawczej, możliwość zdobycia niezbędnego doświadczenia praktycznego oraz nawiązania kontaktów branżowych.
Wydział Biochemii, Biofizyki i Biotechnologii
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
Studia I stopnia na kierunkach biochemia, biotechnologia, biofizyka molekularna i komórkowa.
Studia II stopnia na kierunkach biochemia, biotechnologia molekularna, bioinformatyka z biofizyką stosowaną.
e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript., Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
www: www.wbbib.uj.edu.pl, www.rekrutacja.uj.edu.pl