Ranking Szkół Wyższych Perspektywy, publikowany już po raz 18., jest potrzebny zarówno kandydatom na studia, szukającym najlepszych kierunków i uczelni, jak i środowisku akademickiemu, dla którego jest swego rodzaju „lustrem”. Widać w nim sukcesy, ale również niedociągnięcia, które trzeba poprawić.

W czasach, w których coraz częściej zadaje się pytanie: czy warto studiować, Perspektywy podkreślają z całą mocą: wykształcenie to klucz do lepszej przyszłości. I konsekwentnie wskazują tych, którzy kształcą na najwyższym poziomie i najlepiej przygotowują swoich absolwentów do pracy i życia w zmieniającym się świecie. Traktujemy to jako naszą misję.

Każdego roku dziesiątki tysięcy młodych Polaków stają przed decyzją: co i gdzie studiować? Która uczelnia ma nie tylko interesujące kierunki, ale także najlepszą kadrę naukową, kontakty z biznesem, szeroką wymianę zagraniczną? To decyzje na wagę ich przyszłości, a Ranking jest drogowskazem. Dlatego przygotowujemy go starannie, świadomi odpowiedzialności wobec odbiorców.

Maturzysta 2017 nie szuka jakichkolwiek studiów. Chce zdobywać wiedzę i umiejętności na przyszłościowym kierunku, w uczelni, która da mu dyplom ceniony przez pracodawców. Z kolei dobra uczelnia może liczyć na zainteresowanie najlepszych kandydatów – olimpijczyków i tych z najwyższymi wynikami na świadectwie dojrzałości – co przynosi jej korzyści zarówno materialne (dotacja MNiSW!), jak i intelektualne – wzrost poziomu kształcenia. Dobrzy maturzyści są wymagający w stosunku do wykładowców, aktywni na studiach, twórczy i innowacyjni.

Wizja uczelni idealnej

Ranking Perspektyw to nie tylko narzędzie, które – mądrze wykorzystane – może posłużyć maturzystom i ich rodzicom w wyborach edukacyjnych. Ranking to także kompendium wiedzy o aktualnym stanie polskiego szkolnictwa wyższego – panoramiczne zdjęcie wykonane tu i teraz, przedstawiające nasze uczelnie i ich ambicje z różnych, ale nieprzypadkowo dobranych kątów widzenia.

W Ranking wpisana jest wizja polskiej uczelni idealnej – model, który co roku Kapituła Rankingu dopasowuje do zmieniającej się rzeczywistości. Dydaktyka i badania na światowym poziomie, doskonała kadra, wysoki poziom umiędzynarodowienia, aktywny udział w globalnym naukowym networkingu, współpraca z biznesem i rynkiem pracy – to cechy uczelni, dzięki którym są one w stanie sprostać wyzwaniom naszych czasów. Właśnie takie uczelnie wskazuje nasz Ranking.

W tym sensie Ranking może być drogowskazem dla uczelni. Podpowiada im – opierając się na rozsądku członków Kapituły, wiedzy płynącej z bieżącej analizy trendów w rankingach na świecie oraz mądrości zgromadzonej w ciągu 17 już lat doświadczeń – w którą stronę należałoby się w przyszłości profilować, jakie aspekty działalności rozwinąć, jakie wyznaczyć priorytety. Tak traktowany Ranking jest ważnym impulsem dla budowania kultury jakości na uczelni.

Ranking Szkół Wyższych Perspektyw cieszy się uznaniem nie tylko w polskim środowisku akademickim, ale jest także wysoko oceniany za granicą. Wielość grup kryteriów, ich skład, rozkład procentowy wag, starania o wykorzystanie jak największej liczby „twardych” danych są unikalne.

Nie zadowalamy się tym, co najłatwiej mierzalne. Mimo trudności w oddaniu kluczowych aspektów funkcjonowania uczelni, podejmujemy próby ich ujęcia. Cieszymy się, gdy próby te kończą się sukcesem.

Kryteria i wagi

Najważniejszą kwestią w profesjonalnym przygotowaniu rankingu jest wcześniejsze ustalenie jasnych kryteriów, prawidłowe zebranie danych, rzetelne ich opracowanie oraz przejrzyste przedstawienie wyników. Staramy się spełnić wszystkie te wymagania.

Analitycy Fundacji Edukacyjnej „Perspektywy”, pod której egidą przygotowywany jest ranking, pracują nad nim praktycznie cały rok. Wprowadzenie każdej modyfikacji w istniejących kryteriach oraz dodanie nowych poprzedzone jest zawsze dużą pracą studialną, z udziałem kompetentnych osób i instytucji.

Nad prawidłowością i rzetelnością procedur sporządzania rankingu czuwa Kapituła składająca się z reprezentantów znaczących środowisk akademickich i zatrudniających absolwentów uczelni. Rolą Kapituły jest ustalanie metodologii rankingu, nadzór nad procedurą jego przeprowadzania oraz zatwierdzenie i ogłoszenie wyników. Kapituła pracuje pod przewodnictwem prof. Michała Kleibera, b. prezesa Polskiej Akademii Nauk, b. ministra nauki i informatyzacji.

Nowe wskaźniki

Zwracamy uwagę na dwa wskaźniki, które w rankingu Perspektyw pojawiają się w tym roku po raz pierwszy: wskaźnik przygotowany w oparciu o badanie „Ekonomiczne Losy Absolwentów” (przeprowadzone przez MNiSW) oraz wskaźnik „Jakość przyjętych na studia”. Są to wskaźniki dla celów naszego rankingu prawie idealne, gdyż bazują na wynikach i ocen (egzaminów) przeprowadzonych poza uczelnią.

Ekonomiczne losy absolwentów – to wskaźnik mierzony „zatrudnialnością” absolwentów oraz wysokością ich zarobków – według ogólnopolskiego badania „Ekonomiczne Losy Absolwentów” przeprowadzonego przez MNiSW z wykorzystaniem danych ZUS. Wskaźnik uwzględnia następujące parametry badania ELA dla danego kierunku studiów: procent absolwentów w rejestrach ZUS, ryzyko bezrobocia na tle stopy bezrobocia w powiecie zamieszkania absolwentów, oraz wysokość zarobków absolwentów w odniesieniu do zarobków w powiecie ich zamieszkania.

Jakość przyjętych na studia – to wskaźnik mierzony wynikami egzaminów maturalnych osób, które z dniem 1 października 2016 podjęły studia na I roku studiów stacjonarnych na określonym kierunku studiów w danej jednostce (dotyczy maturzystów 2016). Wskaźnik zarówno odzwierciedla jakość uczelni (najzdolniejsi maturzyści wybierają uczelnie mające opinie najlepszych), jak i tworzy jakość uczelni, gdyż zdolni uczniowie wpływają na wyższy poziom procesu kształcenia. W Rankingu 2017 wskaźnik ten został zastosowany pilotażowo w rankingu 21 kierunków studiów technicznych (dających tytuł magistra inżyniera).

Z wielu perspektyw Ranking Szkół Wyższych to w istocie cztery rankingi odzwierciedlające różnorodność misji pełnionych przez główne grupy polskich uczelni. Są to:

• Ranking Uczelni Akademickich obejmujący wszystkie (z wyjątkiem artystycznych) szkoły wyższe w kraju (publiczne i niepubliczne) posiadające uprawnienia habilitacyjne lub uprawnienia do nadawania stopnia naukowego doktora. Prezentujemy także wyodrębnione z tej klasyfikacji rankingi poszczególnych typów uczelni akademickich.
• Ranking Uczelni Niepublicznych obejmujący uczelnie kształcące na poziomie magisterskim, z których 20 ma także uprawnienia doktorskie, a 7 posiada uprawnienia habilitacyjne!
• Ranking Państwowych Wyższych Szkół Zawodowych.

Ranking uczelni akademickich składa się z siedmiu kryteriów: prestiżu, pozycji rynkowej absolwentów, potencjału naukowego, efektywności naukowej, innowacyjności, warunków studiowania oraz umiędzynarodowienia studiów. Są one mierzone przez 31 wskaźników. Pozostałe rankingi składają się z sześciu grup kryteriów: prestiżu, pozycji rynkowej absolwentów, siły naukowej, innowacyjności, warunków studiowania oraz umiędzynarodowienia. Zwracamy uwagę, że kryteria uwzględniane są w różnych rankingach z różną wagą.

Publikujemy także po raz kolejny:

• Ranking Kierunków Studiów, obejmujący w tym roku aż 68 głównych kierunków studiów. Jesteśmy przekonani, że rankingi kierunków są bardzo pomocne kandydatom na studia, ponieważ dodatkowo wskazują na mocne strony uczelni. Co roku rozwijamy tę część rankingu, aby jak najlepiej pokazać maturzystom, gdzie warto studiować, który dyplom ma najwyższy prestiż.

Zwracamy uwagę, że w maju br., w związku z pilotażowym zastosowaniem wskaźnika „Jakość przyjętych na studia”, opublikowaliśmy oddzielnie część Rankingu Kierunków Studiów obejmującą 21 kierunków technicznych, dających po studiach II stopnia tytuł „magistra inżyniera” (kierunki te przedrukowujemy też w niniejszej publikacji).

Nagrody specjalne

Kapituła przyznaje też nagrody specjalne dla uczelni, które w analizowanym roku zanotowały szczególny postęp. W tym roku postanowiliśmy przyznać Nagrodę Awans 2017 w dwóch kategoriach:

• W grupie uczelni akademickich otrzymała ją Politechnika Gdańska, która awansowała o 5 miejsc (z 15. na 10.).
• W grupie niepublicznych uczelni magisterskich nagrodę tę otrzymała Wyższa Szkoła Biznesu w Dąbrowie Górniczej, która awansowała również o 5 miejsc (awans z 10. na 5.).

Rankingi doskonałości

Jednym z efektów naszego Rankingu jest stworzenie mapy doskonałości polskiego szkolnictwa wyższego w 27 kluczowych obszarach (bo tyle kryteriów uwzględniamy). Jest to wiedza bardzo ważna dla kandydatów, dlatego w Komunikacie Kapituły wskazujemy uczelnie najlepsze w głównych grupach kryteriów, między innymi:

• potencjale naukowym (UJ),
• umiędzynarodowieniu (Vistula),
• efektywności naukowej (UW),
• prestiżu (UJ),
• absolwenci na rynku pracy (PW),
• innowacyjności (PWr).

Zwycięzcy Rankingu

W „odwiecznym” pojedynku na szczycie mamy w tym roku remis: na pierwszym miejscu znalazły się Uniwersytet Warszawski (100%) i Uniwersytet Jagielloński (99,9) Na trzecim miejscu – niespodzianka! – Politechnika Warszawska (86,0%).

Na miejscu 4. ex aequo Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (82,2%) i Politechnika Wrocławska (82,1%), na 6. – Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie (77,5%).

W grupie uczelni niepublicznych znowu gratulacje dla Akademii Leona Koźmińskiego, która i w tym roku obroniła tytuł najlepszej niepublicznej uczelni w Polsce.

Tuż za nią SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny, na trzecim miejscu – niespodzianka! – Uczelnia Łazarskiego. Gratulujemy zwycięskiej trójce!

W rankingu państwowych wyższych szkół zawodowych pierwsze miejsce zajęła PWSZ im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej.

Dziękujemy wszystkim, którzy razem z nami stworzyli tę osiemnastą już edycję Rankingu.

Gratulujemy wszystkim zwycięzcom. Tym „tradycyjnym”, którzy od lat utrzymują najwyższe standardy kształcenia i pracy naukowej oraz tym nowym, którzy dokonali skoku w klasyfikacji dzięki ogromnemu wysiłkowi i zaangażowaniu swojej społeczności akademickiej. Gratulujemy wszystkim nagrodzonym – zasłużyli na wielkie uznanie.

Zatem, jak co roku:

Vivat Academia, vivant professores!

PERSPEKTYWY

Zgodnie z decyzją Kapituły uczelnie, których wskaźnik rankingowy nie różni się

o więcej niż o 0,1 p.p., są klasyfikowane ex aequo.